Bankacılık sektöründe dijital dönüşümle birlikte farklı kavramlar karşımıza çıkıyor. Açık Bankacılık kavramı da bu anlamda popülaritesini artırmaya devam ediyor. Eğer finansal işlemlerinizi internet üzerinden gerçekleştiriyor ve sektördeki gelişmeleri yakından takip etmek istiyorsanız, Açık Bankacılık tanımını, nasıl ortaya çıktığını, dünyadaki ve Türkiye’deki gelişimini detaylı bir şekilde öğrenmenizde yarar var. Şimdi gelin Açık Bankacılık hakkındaki detayları birlikte inceleyelim.
Açık Bankacılık Nedir? Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Açık Bankacılık (Open Banking) ya da bir diğer adıyla Open Bank Data, finansal sistemde yer alan verilerinizin size daha iyi hizmetler sunabilmek adına güvenilir bir şekilde üçüncü parti kuruluşlar ile paylaşılmasını sağlayan bir hizmet türüdür. Dijital dönüşüm sürecinin etkisiyle çok önemli bir konuma gelen bu hizmet, daha modern bir bankacılık hizmeti ve gelişmiş finansal imkanları beraberinde getirir. Tabii bu veri paylaşım işlemi, tamamen müşterilerin rızası ile gerçekleştirilir ve bireylerin paylaşmak istemediği hiçbir veri, farklı kuruluşlarla paylaşılmaz. Açık Bankacılık modeli, kişisel verilerin gizliliği ilkesine uyumlu hizmetler sunar.
Açık Bankacılık çalışmaları, ilk olarak Birleşik Krallık’ta ortaya çıktı. İngiltere hükümetinin bankacılık sektöründe gerçekleştirmek istediği reform neticesinde hayata geçen Açık Bankacılık inovasyonları, hem sektörün itibar kazanıp büyümesi adına hem de müşterilerin daha gelişmiş ve bol alternatifli bir bankacılık hizmetinden yararlanması adına büyük bir yenilik getirdi. Açık Bankacılık uygulamaları hayata geçirilirken İngiltere hükümeti, mevcut regülasyonlarda çeşitli düzenlemeler gerçekleştirdi ve bu uygulama da bunlardan biri oldu. Açık Bankacılık girişimleri kapsamında ilk olarak Birleşik Krallık’taki dokuz özel banka, Open Banking Implementation Entity (OBIE) yani Açık Bankacılık Uygulama Kurumu çatısı altında faaliyet sürdürmeye başladı. Bu gelişmeleri takip eden Avrupa Birliğide 2015 yılında Ödeme Hizmetleri Direktifi 2 (PSD2-Payment Services Directive) yönergesini hayata geçirdi ve böylelikle üçüncü taraf kuruluşlara, hizmet kalitesini geliştirmek için, finans sektöründeki kullanıcıların verilerine ulaşmasının yolu açıldı.
Açık Bankacılıkta Veri Aktarımı
Açık Bankacılık hizmetlerinde veri aktarımı, Application Programming Interface (API) aracılığı ile sağlanıyor. Gündelik hayatta pek çok dijital uygulamanın da kullandığı API’lar, finans sektöründe de müşterilerin hayatını kolaylaştıyor. Açık Bankacılık’ın mantığı, banka hesaplarının tek merkezde toplanıp süreçlerin hızlandırılmasını öngörüyor. Örneğin, müşterisi olduğunuz banka ile gerçekleştireceğiniz işlemler, fiziki bankacılıkta çok sayıda bürokratik süreçten geçer ve süreç uzar ama dijital ortamdaki Açık Bankacılık uygulamalarında işlemler hızlı bir şekilde tamamlanıyor. Açık Bankacılık ile kredi başvuruları, hesap açma kapama, vergi ödemeleri, fatura ödemeleri gibi pek çok işlem hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilir. Açık Bankacılık bu anlamda bireyler için sunduğu avantajların yanı sıra özellikle ticari kuruluşlar ve KOBİ’ler için son derece işlevsel hizmetlerin önünü açıyor.
Türkiye’de Açık Bankacılık
Açık Bankacılık, Türkiye’de 2013 yılından beri gündemde olan bir kavramdır. Aynı sene yürürlüğe giren “6493 Sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun”, ülkemizde Açık bankacılık süreçlerinin yasallaşması adına atılan en önemli adımlar arasında yer alıyor. Daha sonra getirilen düzenlemelerle birlikte hukuki altyapı tamamlanmış ve yasanın son hali, 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Türkiye’de Açık Bankacılık hizmetleri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından düzenlenip denetleniyor. Yasa gereğinde açık bankacılık ve ödeme hizmeti sunan PSP’lerin Merkez Bankası’ndan yetki alması gerekiyor. Türkiye, AB’nin PSD2 yönergesini, AB dışında uygulayan ilk ülkelerden biridir.
Finans, teknoloji ve e-ticaret alanında birçok güncel konuyu iyzico Blog üzerinden paylaşmaya devam edeceğiz. Yeni yazılarımızda görüşmek üzere!
