Yıllık 30 milyar TL hacme ulaşan Türk e-ticaret piyasasında onlarca farklı e-ticaret firması rekabet halinde. Trendler, teknolojik gelişmeler ve yeni mecralarla birlikte gün geçtikçe hem dünyada hem de Türkiye’de büyük bir ivme yakalayan online alışveriş dünyasında başarılı olmak ve rekabette öne geçebilmek için detaylı analizler yapmak gerekir. E-ticarette başarılı olmak için yararlanılabilecek yöntemlerden biri de SWOT analizidir.
E-ticaret firmasına ait detayların daha görünür olmasını sağladığı gibi, şirketin ve pazarın geleceğine dair yeni stratejiler geliştirilmesine de yardımcı olur. Yapılan analiz ile yatırım yapılacak alanlardan güçlü ve zayıf yönlere kadar farklı konularda bilgi elde edilebilir, rakip firmaların yatırım ve çalışmaları hakkında fikir sahibi olabilirsiniz. Peki, işletmeler için bu kadar değerli olan SWOT analizi nedir ve nasıl yapılır?
SWOT Analizi Nedir?
İngilizce “strenghts”, “weakness”, “opportunities” ve “threats” kelimelerinin baş harflerinden oluşturulan SWOT analizinde her kavram, bir adımı sembolize eder:
Strenghts: Güçlü yönler
Weaknesses: Zayıf yönler
Opportunities: Fırsatlar
Threats: Tehditler
SWOT Analizi Nasıl Yapılır?
Doğru sorular sorulması ve derin araştırmalar yapılması gereken SWOT analizi, belli bir süre alsa da ciddi sonuçlar ortaya koyması nedeniyle oldukça değerlidir.
– Güçlü Yönler
E-ticaret firmalarının SWOT analizine başlamanın ilk adımı, şirketin güçlü yönlerini ele almaktır. Belli başlı ve yerinde sorular sorarak ve bu sorulara en tatmin edici cevapları vererek firmanın güçlü ve ayırt edici özelliklerini belirleyebilir, hedefler büyütüldüğünde bu güçlü yönler üzerine gidilebilir.
* E-ticaret firmanızın en iyi yaptığı şey ne?
* Rakip e-ticaret firmalarından daha iyi yapılan şeyler neler?
* Firmanın ürün veya hizmetleri fark yaratıyor mu?
* Rakiplerinizde olmayıp da sizde olan özellikler neler? Avantajlarınız neler?
* Sektörünüze ve müşterilerinize ne gibi değerler katıyorsunuz?
* Müşteri hizmetleri, ödeme sistemleri ve teslimat konularında yeterli misiniz?
* Rakiplerinizin sizde gördükleri en güçlü yanlarınız neler?
– Zayıf Yönler
Güçlü yönler belirlendikten sonra atılması gereken ikinci adım, firmanın zayıf yönlerini tespit etmektir. Doğru sorular ve tatmin edici cevaplar ışığında e-ticaret sitesinin geliştirmesi gereken yanları, sahip olması gereken yeni özellikler ve belki de yeni stratejiler ortaya çıkabilir.
* E-ticaret firmanızın yapmakta en çok yetersiz kaldığı şeyler neler?
* Rakip e-ticaret firmalarının sizden daha iyi yaptığı şeyler neler?
* Kargo teslim süreniz uzun mu?
* Ödeme sistemleriniz ve ödeme sayfanız fazla mı karmaşık?
* Rakiplerinizin sizde gördükleri en zayıf yanlarınız neler?
* E-ticaret firmanızda hangi alanların gelişmesi gerektiğini düşünüyorsunuz?
– Fırsatlar
Rekabette avantajlarınızı ve dezavantajlarınızı ortaya koyan güçlü ve zayıf yanlarınızı tespit etmek, SWOT analizinde en temel iki adımdır ama yeterli değildir. Bu adımların ardından, sahip olduğunuz özelliklere göre sektörel fırsatların neler olduğunu ortaya koymak gerekir. Böylece rakiplerin görmediği ama sizin belirlediğiniz fırsatları değerlendirerek e-ticaretteki payınızı büyütebilirsiniz.
* Sektörünüzle ilgili gelişmeleri takip ediyor musunuz?
* İnternet teknolojileri ve trendler hakkındaki bilgilerinizi sık sık güncelliyor musunuz?
* Rakiplerinizin sektör analizinde eksik olan yanlar neler?
* Sektörün ihtiyaçları neler?
* Kullanıcıların yaklaşımını ve taleplerini karşılayacak kaynaklara ya da altyapıya sahip misiniz?
– Tehditler
SWOT analizinde fırsatları ele aldığınız gibi sektörünüzün ve firmanızın geleceğini tehdit eden özellikleri de belirlemeniz gerekir. Mesela trendlerin değişmesi, sektörünüzün önemini yitirmesi, rakip firma sayısının artması, fiyat politikasının değişmesi, satış hacmi aynı kalmasına rağmen maliyetlerin artması gibi durumları açığa çıkarmak, pozisyonunuzu korumanıza ya da yeni stratejiler geliştirmenize yardımcı olabilir.
* E-ticaret firmanızın karşılaştığı zorluklar neler?
* Bu zorluklar, firmanızın veya sektörün geleceğini tehlikeye atıyor mu?
* Aynı zorluklarla rakipleriniz de karşılaşıyor mu ve bu durumlara karşı neler yapıyorlar?
* Ürün ve hizmetleriniz, değişen standartlara uyum sağlıyor mu?
* Sektörünüzdeki gelir-gider dengesinin değişeceği ile ilgili analizler var mı?
SWOT Analizinin Faydaları
Firmanızın güçlü ve zayıf yanlarını belirleyip elinizdeki fırsatlarla karşınızdaki tehditleri daha net görmenizi sağlayan SWOT analizi, geleceği sürpriz olmaktan çıkarır. Sadece iyi bir fikir ya da proje ile yola çıkmak yerine pazardaki rekabet, gelecek, gelişmeler ve olası sonuçlar hakkında fikir sahibi olmanıza yardımcı olur. Hangi alanlara yönelmeniz gerektiği konusunda yol göstererek yeni stratejiler geliştirmeniz için itici güç görevi üstlenir.
E-ticaret firmasının zayıf özellikleri belirlendikten sonra eğer arama motoru optimizasyonu yönünde eksiklik görülürse SEO çalışması yapılabilir, ödeme sistemlerinde eksiklik tespit edilirse de alternatif sanal POS ve mobil ödeme üzerine çalışmalar yapılabilir. Kısacası zayıf yönler ve tehditlere karşı gereken adımların atılmasında, satış hacminin arttırılması için güçlü yönlerin belirlenmesinde, SWOT analizinin faydaları görülür.
